Rhagor o wybodaeth am y daith gerdded hon

Safleoedd dethol

• Agorwyd y pier ym 1846 ac, yn dilyn storm, fe’i hadeiladwyd a’i hymestyn i 170m ym 1872. Am flynyddoedd lawer, byddai’n gwasanaethu stemars yn ôl a blaen o Landudno a Lerpwl. Yn 2011, cafodd ei adnewyddu fel rhan o brosiect £2m mawr.
• A hwnnw heb ei gorffen, y bwriad oedd mai’r castell hwn fyddai’r un mwyaf, a mwyaf datblygedig yn ei gyf­nod. Wedi’i adeiladu gan Edward I rhwng 1295 a 1330, mae’n cynnwys amddiffynfa o bedwar llinell gonsentrig gymesur. Dyma un o ddim ond pump o Safleoedd Treftadaeth y Byd UNESCO yng Nghymru
• Er ei olwg hynafol, fe adeiladwyd y Cylch Cerrig ar y Grîn ym 1995 i nodweddu Eisteddfod Gadeiriol Môn a gynhaliwyd yno’r flwyddyn wedyn.
• Ar ôl ei gwblhau ym 1948, datblygiad gwobr arobryn Ystâd Cae Brics o 30 o dai, oedd meincnod tai fforddiadwy o safon y cyfnod ar ôl y rhyfel. Ymwelodd Aneurin Bevan â safle’r gwaith adeiladu dair gwaith.
• Roedd adeilad presennol Neuadd y Dref wedi cymryd lle neuadd o oes Elisabeth ym 1785. Dywedwyd unwaith mai ei hystafell fawr ar y llawr cyntaf oedd “the most splendid ballroom in North Wales”.
• Mae Eglwys y Santes Fair a Sant Nicolas yn dyddio o 1330. Mae corff yr eglwys yn wreiddiol, ond cafodd sawl rhan ei hailfodelu dros y blynyddoedd. Honnid bod yr arch garreg yn y portsh yn perthyn i’r Dywysoges Siwan (a fu farw ym 1237), sef gwraig Llywelyn Fawr, Tywysog Cymru.
• Yn dyddio o’r 1480s, y ‘Tudor Rose’ ydy un o’r adeiladau â ffrâm goed hynaf ym Mhrydain. Mae’n ein hatgoffa o sut y byddai’r rhan fwyaf o Stryd y Castell ar un adeg.
• Adeiledd trawiadol Porth Ystâd Bulkeley oedd y fynedfa ar un adeg i ystâd Baron Hill, a sefydlwyd ym 1618.
• A hwnnw bellach yn amgueddfa, adeiladwyd y Llys ym 1614, a dyma’r llys hynaf yng Nghymru.
• Fe gafodd yr hen garchar ei drawsnewid yn amgueddfa, ac mae’n rhoi mewnwelediad diddorol iawn i fywyd carchar yn oes Fictoria. Wedi’i adeiladu ym 1829 a’i ymestyn ym 1867.