Mae gan Gaergybi lawer i’w gynnig: o adfeilion Rhufeinig, i gampau peirianyddol oes Fictoria. Mae canol y dref yn llawn caffis, siopau a thafarnau, ond i’r rheiny y mae’n well ganddynt daith gerdded fwy gwledig, mae Parc Gwledig y Morglawdd ychydig bellter o’r Marina, ar hyd y Llwybr Arfordirol.  

Cyfarwyddiadau

Gellir cychwyn y daith gylchol hon o gwmpas Caergybi yn unrhyw le.

Y Marina i’r Orsaf Reilffordd

O’r marina, ewch ar hyd y promenâd gyda’r môr ar y chwith i chi. Pan gyrhaeddwch yr Amgueddfa Arforol, ewch i fyny’r stepiau a throwch i’r chwith heibio’r maes parcio bach.

Ewch ar hyd y ffordd heibio’r maes chwarae a’r rhandiroedd. Dilynwch y ffordd rownd i’r dde heibio rhes o dai llety.

Cadwch y ffens hir ar y chwith i chi. Gyferbyn â maes parcio, ceir casgliad o weithdai morol mawr, sy’n adeiladau rhestredig Gradd II.

Yna, ar y dde i chi, ceir waliau’r gaer rufeinig, a stepiau at Eglwys Sant Cybi.

Ar ôl maes parcio arall, dringwch y stepiau metel. Trowch i’r chwith ar ben y stepiau a chroeswch Bont y Porth Celtaidd i’r orsaf reilffordd.

Yr Orsaf Reilffordd i Sgwâr y Farchnad

Ewch allan o’r orsaf reilffordd a throwch i’r dde tuag at y gylchfan, a chroeswch y fynedfa i’r porthladd. Trowch i’r chwith ar hyd Ffordd Turkey Shore, heibio tai lliw pastel.

Yn fuan, fe welwch arwydd brown Cofeb Skinner ar y dde i chi. Dringwch y stepiau i ymweld â’r gofeb ac edmygu’r golygfeydd dros y dref a’r harbwr.

Dilynwch eich llwybr yn ôl at yr orsaf reilffordd, ond trowch i’r chwith ar ôl i chi groesi’r croesfannau sebra. Cerddwch i fyny at bont y rheilffordd.

Hanner ffordd dros y bont, ar y dde, fe welwch dwr y cloc. Ar ôl croesi’r bont, trowch i’r dde i gyfeiriad canol y dref.

Croeswch y ffordd yn y groesfan pelican, ac wrth gofeb y rhyfel, trowch i’r chwith, i fyny Stryd y Farchnad. Ewch ymlaen i fyny Stryd y Farchnad.

Ar y dde, byddwch yn pasio rhodfa â theils glas, sef ochr y dref o Bont y Porth Celtaidd.

Sgwâr y Farchnad i’r Marina

Wrth y groes garreg (mae’r ddau borth carreg bwaog ar y dde yn arwain at Eglwys Sant Cybi) ewch i’r chwith, ac yna i’r dde, i fynd heibio nifer o siopau, caffis a thafarnau.

Ar y chwith, fe welwch borth haearn, sef y fynedfa i Neuadd y Farchnad. Ewch heibio tafarn y Stanley Arms, a dilynwch y ffordd rownd i’r chwith.

Ewch ymlaen i fyny Stryd Newry, heibio Neuadd y Dref a chapel Bedyddwyr ar y dde.

Dilynwch Stryd Newry heibio’r filas brics coch ar y chwith, ac i lawr yr allt at Ffordd y Traeth.

Trowch i’r chwith ac ewch ar hyd Ffordd y Traeth heibio’r ardd isel yn ôl i’r marina.

Rhagor o wybodaeth am y daith gerdded hon

Safleoedd dethol

• O Gofeb Skin­ner, ceir golyg­feydd panoramig dros yr harbwr a’r dref. Mae’n coffáu’r Capten John Skinner a oedd yn byw yng Nghaergybi, er y’i ganwyd yn yr Unol Daleithiau ym 1760.
• Agorwyd y Morglawdd ym 1873, mae’n dal i fod yr hiraf yn y DU, a hwnnw’n 2.75km o hyd. Cyflogwyd 1,300 o ddynion i’w adeiladu. Erbyn hyn, mae’r chwarel lle cloddiwyd y cerrig ar ei gyfer yn barc gwledig.
• Adeiladwyd Pont y Porth Celtaidd mewn arddull pensaernïol tra modern. A hwnnw’n rhychwantu 160m, fe’i hagorwyd yn 2006, ac mae’n cysylltu canol y dref â’r orsaf reilffordd a therminws y fferi.
• Adeiladwyd Neuadd y Farchnad ym 1855 gan y tirfeddiannwr a’r gwleidydd lleol William Owen Stanley. Fe’i defnyddiwyd fel marchnad, llys barn, barics milwrol, llyfrgell, a lleoliad bocsio.
• Yn adfeilion Caer Rufeinig, ceir adeilad atyniadol Eglwys Sant Cybi sy’n dyddio o’r 13eg ganrif. Wedi’i sefydlu yn 540AD gan Sant Cybi, cefnder i Dewi Sant, fe gafodd yr Eglwys ei hanrheithio gan Lychlynwyr yn y 10fed ganrif, a’i difrodi unwaith eto gan fyddinoedd goresgynnol Harri’r IV o Loegr ym 1405. Ceir Eglwys y Bedd yno hefyd, tybir mai hon ydy man gorffwys Serigi, sef gwron a chawr Gwyddelig o’r 6ed ganrif.
• Gyda rhan­nau ohono o’r golwg bellach, a hwnnw braidd yn druenus yr olwg, cafodd Bwa Siôr IV ar Ynys Halen ei enwi i goffáu ymweliad y Brenin â’r dref ym 1821. Ond fe’i hadeiladwyd ym 1824 i nodweddu pen gogleddol ffordd A5 Thomas Telford, sy’n cysylltu Llundain â Chaergybi.
• Man cymunedol amlbwrpas ydy Canolfan Ucheldre, sef hen adeilad capel lleiandy urdd lleianod Bon Sauveur Caergybi.
• Yn Amgueddfa Arforol Caergybi, ceir nifer aneirif o fodelau, paentiadau, lluniau ac arteffactau sy’n ymwneud â llongau. Dyma hen orsaf y bad achub, sy’n dyddio o 1858, ac mae’n un o’r hynaf yng Nghymru.
• Yr adeilad ger Cofeb y Rhyfel ydy hen dafarn yr Eagle and Child Inn, a godwyd ym 1770. Dyma fan cychwyn teithwyr a oedd yn mynd ar daith 48 awr coetsis y Post Brenhinol i Lundain.